Skúfnavatnavirkjun.

Um er að ræða virkjun Þverár á Langadalsströnd í Ísafirði. Þverá svo og Austurmannagil og Hvannadalsá fá afrennsli af fjallendinu austan Ísafjarðardjúps sunnan Drangajökuls frá vatnaskilum í um 500 m hæð á Ófeigsfjarðarheiði og allt sunnan frá vatnaskilum til Steingrímsfjarðar. Þverá er stífluð neðan Skúfnavatna og myndast 24,5 Gl miðlun sem einnig er inntakslón virkjunar. Vatnasviðin sem leggja Skúfnavatnavirkjun til rennsli eru öll í yfir 400 m y.s. Þaðan er virkjað í einu þrepi niður í Hvannadal með um 900 m löngum aðrennslisskurði og 1400 m niðurgrafinni pípu um Fossalautir og 230 m háum lóðréttum þrýstigöngum að stöðvarhúsi sem staðsett yrði í Rauðamýrarfjalli. Frá því liggja 600 m löng frárennslisgöng með útrás í Hvannadalsá. Virkjað er fall frá 412 m y.s. niður í 75 m y.s. Gerð er áætlun um 8,5 MW virkjun sem framleiddi um 60 GWh á ári. Stofnkostnaður á orkueiningu er um 42 kr/kWh/a (verðlag janúar 2001). Sprengja þarf um 1 km löng aðkomugöng að stöðvarhúsi úr Hvannadal skammt ofan útfalls virkjunarinnar í Hvannadalsá. Fyrirhugaður munni aðkomuganga stöðvarhúss er í Hvannadal um 2 km innan við eyðibýlið Tungu. Tvær veitur eru fyrirhugaðar. Sú fyrri veitir afrennsli Hvannadalsár ofan 483 m y.s. yfir til Austurmannagils. Síðan er afrennsli Austurmannagils ofan 440 m y.s. veitt yfir til Skúfnavatna. Engar athuganir hafa verið gerðar á umhverfi eða áhrifum framkvæmda og reksturs virkjunar Þverár úr Skúfnavötnum á umhverfið. Vatnasvið virkjunarinnar, sem er um 75 km2 , er þakið vötnum og tjörnum og skiptir fjöldi þeirra a.m.k. tveimur hundruðum. Hæð vatnasviðsins er að mestu í 400-500 m y.s. Virkjunin veldur litlum breytingum á vötnunum nema Skúfnavötnunum sjálfum, þar sem byggð verður stífla í útrennsli Þverár og miðlun gerð fyrir virkjunina. Vegna Skúfnavatnastíflu stækkar vatnsflötur Skúfnavatna nokkuð við hæstu vatnsborðsstöðu eða úr um 1,7 km2 (402 m y.s.) í liðlega 3,3 km2 (412 m y.s.) og svarar það til fyrirhugaðrar vatnsborðssveiflu miðlunarinnar. Steypt yfirfall við útfall vatns í Hvannadalsá mun hækka náttúrlegt vatnsborð um 1 m og þaðan verður grafinn um 1,5 km langur skurður með 6 m botnbreidd en hann er aðeins fáeinir metrar á dýpt á stórum kafla. Í Austurmannagili er engin jarðstífla til að veita vatni yfir til Skúfnavatna heldur allt að 7 m djúpur skurður með botnbreidd 6 m sem flytur vatnið um 2,5 km leið. Aðrennslisskurður virkjunar verður lítt sýnilegur nema úr lofti og stöðvarhús og frárennslisgöng eðli málsins samkvæmt neðanjarðar og hafa því engin sjónræn áhrif. Stuttur frárennslisskurður út í Hvannadalsá verður þó sýnilegur en ekki áberandi nema í allra næsta nágrenni. Allt virkjað rennsli virkjunarinnar kemur til sjávar í náttúrulegum ósi Þverár og Hvannadalsár. Rennsli Þverár minnkar um 70% og rennsli Hvannadalsár jafnast verulega og vex neðan útrennslis virkjunarinnar, sumarrennsli verður flutt yfir á vetrarmánuðina og mun draga úr flóðum, þó síður á haustin þegar lón er fullt. Þverá fellur bratt eða um 300 m frá Skúfnavötnum niður á láglendi niðri í dalnum. Fossar og flúðir eru þarna margir en enginn foss er þó í ánni á Fossaskrá NVR. Stöðvarhús virkjunar er neðan við Finnbogafoss í Hvannadalsá og búast má við að rennsli hans verði allt að helmingi minna eftir framkvæmdir. Auk ofannefndra breytinga við og ofan Skúfnavatna verða þær breytingar helstar á umhverfinu að um 180 m langur frárennslisskurður verður grafinn frá stöðvarhúsi út í Hvannadalsá og vegur verður lagður frá vegamótum Djúpvegar (61) upp með Hvannadalsá norðan árinnar að stöðvarhúsi. Frárennslisskurður og aðkomuvegur liggja um gróið land. Vegur sem þarf að leggja að mannvirkjum við Skúfnavötn verður áberandi í landslaginu. Það er mögulegt að leggja hann þannig upp hlíð Rauðamýrafjalls, að skeringar verða með minnsta móti en vegurinn yrði engu að síður áberandi. Einnig er talið mögulegt að gera veg að mannvirkjum við Skúfnavötn ofar á vatnasviðinu frá þjóðvegi í um 360 m y.s. hæð 1 Almenna verkfræðistofan 2007. Skúfnavatnavirkjun. Þverá á Langadalsströnd. Forathugun. Unnið fyrir Orkustofnun. OS-2007/007. ISBN : 978-9979-68-218-9. Júní 2007. á Steingrímsfjarðarheiði norður eftir hálendinu allt að Skúfnavötnum, liðlega 20 km að lengd. Að öðru leyti verður rudd slóð meðfram pípulínu á Fossalautum en hana má lagfæra eftir framkvæmdir. Jafnframt verður rudd slóð frá inntaki virkjunar að skurðstæðum í Austurmannagili og Hvannadalsá, um 12 km að lengd. Slóðin ætti ekki að skemma ásýnd svæðisins að ráði. Vegalengd eftir Steingrímsfjarðarheiði að vegamótum við Rauðamýri er um 12 km og heildarlengd því um 32 km. Slíkur vegur frá vegi á Steingrímsfjarðarheiði gæti orðið upphaf að vegi (sumarvegi) norður Ófeigsfjarðarheiði jafnvel allt að Drangajökli og niður í Ófeigsfjörð. Vegur þessi gæti því, auk þess að nýtast við framkvæmdir virkjunarmannvirkja, opnað fyrir ýmsa möguleika fyrir ferðamenn. Lítið er vitað um gróðurlíf á svæðinu eða dýralíf. Vitað er þó að gróður er lítill ofan 400 m y.s. Fátt er um sauðfé enda flestar jarðir komnar í eyði á svæðinu. Fuglalíf er eflaust talsvert en ekki er vitað um neinar sjaldgæfar tegundir og refur og minkur halda sig vafalítið a.m.k. á hluta svæðisins. Nokkur lax og silungsveiði er í Hvannadalsá, en ekki er gert ráð fyrir að virkjun Þverár hafi umtalsverð áhrif á fiskigengd eða veiði í ánni. Gæti jafnvel aukið fiskigengd í Hvannadalsá vegna aukins og jafnara rennslis neðan til í ánni. Ekki er vitað um fisk í vötnum og tjörnum á vatnasviði virkjunarinnar. Ekki er þó ólíklegt að þarna séu staðbundnir stofnar vatnableikju, en nýting þeirra hefur verið lítil ef nokkur a.m.k. í áratugi. Virkjunarframkvæmdir munu engin áhrif hafa á þessa stofna, ef þeir eru til staðar, nema helst í Skúfnavötnunum þar sem vatnsborðssveifla verður umtalsverð. Í hlutarins eðli liggur að háspennulína verður, ef til kemur, lögð frá orkuverinu væntanlega að Vestfjarðalínu suður á Barðaströnd. Líkleg lega er um Lágadal og Þorskafjarðarheiði niður í Þorskafjörð. Yfirlitstafla Einkennisstærðir Skúfnavatnavirkjun Meðalrennsli til virkjunar (m³/s) 16,4 Vatnasvið til virkjunar alls (km²)3 61,2 Yfirfallshæð í miðlunarlóni (m y.s.) 412 Miðlun (Gl)2 24,5 Lengd ganga (km) 1,3 Rúmmál stíflu (m3 ) 313.500 Afl (MW), 1 Pelton hverflar 8,5 Orkugeta (GWh/a) 60 Hagnaðarflokkur 6?